суббота, 11 января 2020 г.

Кәүҙәһен фәрештәләр күтәреп барған сәхәбә



Сәләмә ибн Әсләм (раҙыйаллаһу ғәнһү) һөйләгән:
«Пәйғәмбәребеҙҙең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) бик ныҡ яратҡан дуҫтарының береһе – Сәғд ибн Мүғаҙ (раҙыйаллаһу ғәнһү), вафат булды. Сәғд (раҙыйаллаһу ғәнһү) тураһындағы ҡайғылы хәбәрҙе алғас та, Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  сәхәбәләре менән бергә шунда уҡ уның йортона юлланды. Пәйғәмбәр (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  алдан, беҙ арттан барҙыҡ. Һәм бына беҙ Сәғд (раҙыйаллаһу ғәнһү) булған бүлмәнең ишегенә яҡынлаштыҡ. Унда Сәғд ибн Мүғаздың (раҙыйаллаһу ғәнһү)  кәүҙәһенән башҡа бер кем дә юҡ ине. Әммә һөйөклө Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм), әйтерһең дә кемгәлер баҫырға ҡурҡҡан кеүек, һаҡ ҡына инде. Минең эскә инергә теләгәнемде күргәс, урынымда ҡалырға ишаралап бойорҙо. Мин туҡтаным да, артымда булғандар ҙа туҡтаһын өсөн ымланым.
Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) сыҡҡас, мин: «Йәә Рәсүлуллаһ! Мин берәүҙе лә күрмәнем. Тик һеҙ әйтерһең дә кемдәрҙеңдер иңдәре аша атлап үткән төҫлө тойолдоғоҙ». Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) аңлатты: «Быға тиклем ергә аяҡ баҫмаған етмеш мең фәрештә Сәғдтың (раҙыйаллаһу ғәнһү) кәүҙәһен алып барыр өсөн төштөләр. Бүлмәлә ултырырға мин урын тапманым. Фәрештәләрҙең береһе урын бирҙе, тик шул саҡта ғына ултыра алдым».
Һөйөклө Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм), Сәғд ибн Мүғаҙҙың ирешкән тәҡүәлек дәрәжәһе менән уғата риза булып, уңайы сыҡҡан һайын уны күҙ уңында тотоп ҡабатлар ине: «Әй Әбү Ғәмр, һин ниндәй бәхетле! Әй Әбү Ғәмр, һин ниндәй бәхетле! Әй Әбү Ғәмр, һин ниндәй бәхетле!»
(Ибн Сәғд, 3; 428 – 430)
Әйҙәгеҙ әле, беҙ ҙә, үлемебеҙҙән һуң кәүҙәбеҙҙе фәрештәләр алып барырлыҡ итеп, ғүмер кисерәйек.





среда, 8 января 2020 г.

КЕМ ҠОТҠАРЫР




Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) Недж өлкәһенә хәрби поход ойоштора. Походты тамамлаған яугирҙар бик арыған була, ә Мәҙинәгә ҡәҙәр оҙайлы юл үтәһе бар әле. Төш мәле, томра. Ҡыуаҡлыҡтар һәм ағас баҫҡан үҙәнгә еткәс, ялға туҡтайҙар. Сәхәбәләр, Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) ял итһен өсөн, ағас күләгәһендә уға иң уңайлы урынды һайлай, ә үҙҙәре арыраҡ, күләгәлерәк урындарға урынлаша.
Эҫелә, юлда йонсоған яугир-мосолмандар шунда уҡ йоҡлап китә. Пәйғәмбәребеҙ ҙә (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) ҡуйы япраҡлы ағас аҫтына ята. Үҙенең ҡылысын ботаҡҡа элә лә, тиҙҙән йоҡоға тала.
Дошмандар йәшерененеп кенә мосолман ғәскәрен эҙәрлекләй. Улар өсөн уңайлы осраҡ була был. Араларынан Ғәүрәс исемле мөшрикте ебәреп, Пәйғәмбәрҙе (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) үлтерергә теләйҙәр. Берәү ҙә һиҙмәҫлек итеп, Ғәүрәс һөйөклө Пәйғәмбәребеҙгә (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  яҡыная. Ағаста эленеп торған ҡылысты ала һәм Аллаһ Илсеһенең өҫтөнә күтәрә. Шул ваҡыт Пәйғәмбәребеҙҙең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  мөбәрәк күҙҙәрен асҡанын күрә һәм һорай:
- Әй, Мөхәммәт! Хәҙер кем һине минән ҡотҡарыр?
Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  үҙен үлтерергә яҫҡынған дошманынан тамсы ла ҡурҡмайынса әйтә:
- Аллаһ!
Пәйғәмбәребеҙҙең (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) ныҡлы иманы, Аллаһҡа ҡаҡшамаҫ тәүәкәллеге мөшрикте хайран ҡалдыра. Уның ҡулынан ҡылысы төшөп китә. Төшөп барған ҡылысты эләктереп, Пәйғәмбәребеҙ ҙә (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм)  үҙ сиратында һорай:
- Яҡшы, ә хәҙер минән һине кем ҡотҡарыр?
Булған хәлгә шаҡ ҡатҡан кеше әйтә:
- Туҡта! Әле үк мине язалама!
Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) һорай:
- Аллаһтан башҡа илаһ юҡлығын һәм минең Аллаһ Рәсүле икәнемде таныйһыңмы?
- Юҡ, танымайым. Әммә мин вәғәҙә бирәм: һиңә ҡаршы һуғышмайым һәм һинең менән һуғышҡан бер ниндәй ҙә төркөмгә ҡушылмайым, - тип яуап бирә теге.
Ғүмерен ҡыйырға килгән мөшрикте Пәйғәмбәребеҙ (салләллаһу ғәләйһи үә сәлләм) ебәрә.
Тауышты ишетеп, сәхәбәләр килеп етә. Уларҙың аптыраулы ҡарашы аҫтында мөшрик китә һәм оҙаҡламай күҙҙән юғала. Мәрхәмәтле һәм йомшаҡ мөнәсәбәт уны тетрәндерә. Дуҫтары янына әйләнеп ҡайтҡас, уның ауыҙынан шундай һүҙҙәр сыға:
- Әле генә мин Иң Яҡшы Кешенән килдем.
(Бохари, Йыһат, 84)


суббота, 26 января 2019 г.

Унда, ер аҫтында, төрлө ауаздар ишетелде...




2009 йылдың 16 майы, шәмбе көнө - башҡорт мосолмандарының беренсе тапҡыр күмәкләшеп Һөйәнтөҙгә барған көнө. 

Ҡуйы урман аша ун ете саҡрым юлды йәйәү үткәс, өйлә намаҙына туҡталдыҡ. Аҙан әйтә башлаған мәлдә, күк йөҙөндә, бик бейектә бөркөт күренде. Һөйәнтөҙ фажиғәһе ҡорбандарының ерләнгән урыны ҡай тирәлә самалана, шул тапҡырҙа өйөрөлөп оса ине ул бөркөт. Был ҡәберҙә 1736 йылда меңдән ашыу үлтерелгән башҡорт ерләнгән. (Ололар һөйләй ине элек - ерләнгәнгә тиклем, шәһиттәрҙең кәүҙәләре ай ярым ер өҫтәндә ятҡан. Уларға хатта кейек-ҡош теймәгән). Был урынға беҙҙе минең дүрт туған ике ағайым алып килде. 


Беҙҙең менән булған археологтар ҡәберлектең 273 йыл эсендә ергә һеңешеп бөткән таш ҡоймаларын таптылар һәм уларҙың сиктәрен билдәләнеләр. 

Ҡурайсылар көй һуҙғас, мин, тулышҡан күңелде тыя алмай, ситкәрәк, урман яғына китеп торҙом. Әлхәмдүлилләһи, бала саҡтан йөрөткән хыялым тормошҡа ашты - ҡырҡ ете йәшемдә булһа ла, мин, ниһайәт, Һөйәнтөҙгә килә алдым. Ҡәберлек янына кире әйләнеп килгәс, бер нисә егет йүгереп килеп, бик ныҡ тулҡынланыу менән миңә ошоларҙы еткерҙе:

"Айҙар ағай, ышанаһыңмы, унда, ер аҫтында, төрлө ауаздар ишетелде. Ҡурай уйнай башлағас килә башланы был тауыштар. Ҡатын-ҡыҙҙар йырлауы, балаларҙың шат көлөүе ине унда..."​
                                                                                                Айҙар Ғәййәр.

Әҙәмдәрҙең гонаһынан оялыпмы

                                                                                                               Айҙар Ғәййәр

понедельник, 31 декабря 2018 г.

Юныс Эмрэ



Баҡыйлыҡҡа күскән әҙәмдәрҙең тәне
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.
Өҫтәрендә күпереп үҫкән йәшел үлән
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.

Өҫтәрендә теҙелеп киткән кипаристар
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.
Фанилыҡта улар һалып киткән эҙҙәр
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.

Бәпәйҙәрҙең, егеттәрҙең үле тәне
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.
Ҡарынына, үҙ ҡуйынына алған ер ҙә
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.

Һыҙылып киткән ҡаштар һәм керпектәр
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.
Баш һөйәге уртаһында күҙ соҡоро
Өнһөҙ-телһеҙ һәм серҙәре үҙе менән.

Күр һәм аңла ҡотолғоһоҙ тәҡдиреңде,
Төшөн, зинһар, Юныс биргән нәсихәтте:
Туғанҡайым, улар һиңә һабаҡ бирә
Өнһөҙ килеш, ә серҙәре үҙе менән.







Иләҫ-миләҫ күңел биргән Раббым -
Йә кинәнеп йырлай, йә әсенеп һыҡтай,
Йә ул ҡышҡы селлә кеүек йәнде өтә,
Йә яңынан яҡтыра ул яҙҙар ише,
Йә битараф, моңһоҙ һәм өнһөҙ.
Йә сирлегә телдәренән шифа тама,
Йә күктәргә аша, йә упҡынға оса,
Йә баҫалҡы тамсы, йә ул шаулы диңгеҙ,
Йә әхлаҡтан йыраҡ шыр наҙан.
Йә ул Лоҡман йәки Гален ише даһи,
Йәки харабаға боҫҡан өкө ише,
Йәки рухы бөйөк Бәлкис ул,
 Йә Ябраил – хаҡ юламсы дуҫы,
Йә, аҙашып, ғәжәп итә мине.